명사의 격변화
격의 용법
형용사 대명사 수사
성 (liṅga) 수 (vacana) 격 (vibhak/)
남성 여성 중성
puṃliṅga strīliṅga napuṃsakaliṅga
8개의 격
명사
단수 양수 복수
ekavacana dvivacana bahuvacana
m. (Masculine) : 남성(puṃliṅga)
격 (vibhak/) 성 (liṅga)
수 (vacana)
sg. (Singular) : 단수(ekavacana)
No . (Nomina/ve) 제1격 prathamā
Ac. (Accuasa/ve) 제2격 dvi/yā
Ins. (Instrumental) 제3격 tṛEyā
Da. (Da/ve) 제4격 cathurthī
Ab. (Abla/ve) 제5격 pañcamī
Vo . (Voca/ve) 제8격 aṣṭamī
Ge. (Geni/ve) 제6격 ṣaṣthī
Lo. (Loca/ve) 제7격 saptamī
신은 신을
신에 의해 신을 위해 신 때문에 신의
신에 신이여
devaḥ devam devena devāya devāt devasya deve deva
f. (Female) : 여성(strīliṅga)
n. (Neuter) : 중성(napuṃsakaliṅga)
du. (Dual) : 양수(dvivacana)
pl. (Plural) : 복수(bahuvacana)
1.#No.# devaḥ# devau# devāh#
2.##Ac.# devam# devau# devān#
3.##Ins.# devena# devābhyām# devaiḥ#
4.#Da.# devāya# devābhyām# devebhyaḥ#
5.#Ab.# devāt# devābhyām# devebhyaḥ#
6.##Ge.# devasya# devayoḥ# devānām#
7.##Lo.# deve# Devayoḥ# deveṣu#
8.#Vo.# deva# devau# devāh#
#######################################
Sg.###############Du.##############Pl.
#a로 끝나는 남성명사 deva (m)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
devaḥ devau devāḥ
devam devau devān devena devābhyām devaiḥ
devāya devābhyām devebhyaḥ devāt devābhyām devebhyaḥ devasya devayoḥ devānām deve devayoḥ deveṣu deva devau devāḥ
a로 끝나는 중성명사 vana (n)
vanam vane vanāni vanam vane vanāni
vana vane vanāni
a로 끝나는 중성명사 vana (n)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
vanam vane vanāni vanam vane vanāni vanena vanābhyām vanaiḥ
vanāya vanābhyām vanebhyaḥ vanāt vanābhyām vanebhyaḥ vanasya vanayoḥ vanānām vane vanayoḥ vaneṣu vana vane vanāni
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl kanyā kanye kanyāḥ kanyām kanye kanyāḥ
kanyayā kanyābhyām kanyābhiḥ kanyāyai = kanyābhyaḥ kanyāyāḥ = =
kanyāyāḥ kanyayoḥ kanyānām kanyāyām = kanyāsu kanyā kanye kanyāḥ ā로 끝나는 여성명사 kanyā (f)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
kaviḥ kavī kavayaḥ kavim kavī kavīn
kavinā kavibhyām kavibhiḥ kavaye = kavibhyaḥ kaveḥ = =
= kavyoḥ kavīnām kavau = kavisu kave kavī kavayāḥ i로 끝나는 남성명사 kavi (m)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl vāri vāriṇī vārīṇi vāri vāriṇī vārīṇi vāriṇā vāribhyām vāribhiḥ vāriṇe = vāribhyaḥ
vāriṇaḥ = = = vāriṇoḥ vārīṇām
vāriṇi = vārisu vāre (vāri) vāriṇī vārīṇi i로 끝나는 중성명사 vāri (n)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
ma/ḥ matī matayaḥ ma/m matī matiḥ
matyā ma/bhyām ma/bhiḥ mataye = ma/bhyaḥ mateḥ = =
= matyoḥ matīṇām matau = ma/ṣu mate matī matayaḥ i로 끝나는 여성명사 ma/ (f)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
guruḥ gurū guravaḥ gurum = gurūn
guruṇā gurubhyām gurubhiḥ gurave = gurubhyaḥ guroḥ = =
= gurvoḥ gurūṇām gurau = guruṣu guro gurū guravaḥ u로 끝나는 남성명사 guru (m)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
madhu madhunī madhūni = = =
madhunā madhubhyām madhubhiḥ madhune = madhubhyaḥ madhunaḥ = =
= madhunoḥ madhūṇām madhuni = madhuṣu madhu madhunī madhūni u로 끝나는 중성명사 madhu (n)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
dhenuḥ dhenū dhenvaḥ dhenum = dhenūḥ
dhenvā dhenubhyām dhenubhiḥ dhenave, -‐nvai = dhenubhyaḥ dhenoḥ, -‐nvāḥ = =
= dhenvoḥ dhenūṇām dhenau, nvām = dhenuṣu dheno dhenū dhenvaḥ u로 끝나는 여성명사 dhenu (f)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl dātā dātārau dātāraḥ dātram = dātṛn
dātrā dātṛbhyām dātṛbhiḥ dātre = dātṛbhyaḥ dātuḥ = =
= dātroḥ dātṛṇām dātari = dātṛṣu dātaḥ dātārau dātāraḥ ṛ 로 끝나는 남성명사 dātṛ (m)
자음어간의 격변화
1어간 명사:
어간의 변화없음2어간 명사
(강, 약) -‐at, -‐yas, -‐mat, -‐in, -‐min, vin 강어간 mf : sg,du. No. Ac. Vo.: pl. No. Vo.
n : Pl. No. Ac. Vo.
3어간 명사
(강, 중, 약)
-‐ac, -‐vas, -‐an, -‐man, -‐van중어간 n :Sg. No. Ac. Vo
mfn -‐ bhyām, -‐bhis, -‐bhyas, -‐su
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
marut marutau marutaḥ marutam = marutaḥ marutā marudbhyām marudbhiḥ marute = marubdhyaḥ marutaḥ = =
= marutoḥ marutām maruti = marutsu marut marutau marutaḥ
1 어간 명사 (marut)
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
bodhan bodhantau bodhantaḥ bodhantam bodhantau bodhataḥ
bodhatā bodhadbhyām bodhadbhiḥ bodhate = bodhabdhyaḥ bodhataḥ = =
= bodhatoḥ bodhatām bodhati = bodhatsu bodhan bodhantau bodhantaḥ
2 어간 명사 (bodhat): 강약어간
bhagavat: m.sg.No. bhagavān
No.
Ac.
Ins.
Da.
Ab.
Ge.
Lo.
Vo
sg. du. pl
ātmā ātmanau ātmanaḥ ātmānam ātmantau ātmanaḥ ātmanā ātmabhyām ātmabhiḥ
ātmane = ātmabdhyaḥ
ātmanaḥ = = = ātmanoḥ ātmanām
ātmani = ātmasu ātman ātmanau ātmanaḥ
3 어간 명사 (ātman): 강중약어간
중: bhyām, bhis, bhyas, su 앞 및, n.sg.No.Ac.Vo
격어미
유형: kārakavibhakE
upapadavibhakE
1. No. Nomina/ve kartṛ 신은
2. Ac. Accusa/ve karman 신을, 신에게
3. Ins. Instrumental karaṇa 신에 의해, 신으로 인해
4. Da. Da/ve saṃpradāna 신을 위해,신에게
5. Ab. Abla/ve apādāna 신으로부터,신때문에
6. Ge. Geni/ve saṃbandhasāmānya 신의,~가운데
7. Lo. Loca/ve adhikaraṇa 신에 있어서, ~가운데
8. Vo. Voca/ve sambodhana 신이여
제1격 (Nomina/ve, 주격, kartṛ)
① 문장의 주어, 술어, 동격어
② 제목, 표제
③ 수동태 문장의 목적어
!वो ग%छती)य+वाच क/वव0न2 ग%छ
/त 3पवा5प+6षो वन2 ग%छ
/त
भगव9ीता :;स=>म्
क/वना Aदो ऽधीतः
제2격 (Accusa/ve, 목적격, karman)
1. 목적어
क/वF5G2 नम
/त
!वा नगर2 ग%छ5ती
2. 운동의 방향(목적지)
움직임을 나타내는 자동사의 목적어
4. 이중 목적격
प+>2 प/थन2 पJ%छ
/त
4. 사역동사의 동작자
कAः
!वः कKव योगम+प/दश
/त
स राम2 नगर2 गमय
/त
5. 전치사 : a/, anu, abhi, upa, pra/ ... 등에 지배됨
अ/तराम2 गो/वनदः
!वः स2व)सरं वO वस
/त
6. 시,공간의 계속
* 불변화사 uparyupari, adho ‘dhaḥ ...등에 지배됨
स राK> शPयायाम+पाQR
sa rātriṃ śayyāyām upāste
स /वमान: Sघान+पय+0प/रग%छ
/त
7.
adhi+ √śī, √sthā, √ās
동사의 경우 장소의 목적격स क/वः दभ0शPयाम/धUR
sa kaviḥ darbhaśayyām adhiśete
8. upa , anu , adhi, ā + √vas 동사(자동사)가 타
동사로 취급될 때의 목적격
िशवः कWलासमन+वस
/त
śivaḥ kailāsam anuvasa/
제3격 (Instrumental, 구격, karaṇa)
1. 도구, 수단
स योYनिचZ2/न6ध
/त
!वः कKव O>ा[य\ प]य
/त
2. 원인, 이유
^ोध_न क/वः
क/वर`ययOन वO वस
/त
3. 수동문의 동작자
क/वनोaतम
!Aन नगरो िजतः
4. saha(함께) 와 함께 사용
!Aन सह नगर2 ग%छ
/त
!Aन/वना
!Aन सदJशो नािQती
/त
5. sadṛśa(유사) 와 함께 사용
6. Vinā(결여) 와 함께 사용
7. 시간의 경과를 가리킴
काdन महता !Aन सह नगर2 ग%छ
/त
दशध_न+िभः ^ीणा
/त कfत2 स2शgन
8. 금지(kṛtam, astu, alam), 무익(의문사 +도구격)
9. 가치를 나타냄
제4격 (Da/ve, 위격, saṃpradāna)
1.예경, 존경을 나타내는 namaḥ, svas/, svāha
hीिशवाय नमः
2. 이익을 받을 자(hita, pathya와 함께 사용)
!वाय /हतम्
!वाय नमः
3.동사의 간접 목적어
कवg फला
/न ददा
/त
4. 목적이나 용도
योगाय वन2 ग%छ
/त
कjkडलाय तिmरkयम्
5. 방향, 목표 (제2격과 같음)
नगराय ग%छ
/त
제5격 (Abla/ve, 탈격, apādāna)
1. –으로부터(출발점)
सोवनाताया
/त
2. 이유(때문에), 기원
^ोधा)पापः
ग2गा ततिQहमवतो nभव
/त
!वादिoः nजायR
3. 비교, 우열을 나타내는 단어와 함께 사용됨
प+6षाpा !वः h_यान्
4. 공포, 혐오를 나타내는 말과 함께 사용됨
चोराद् बr
/त
अणोरsयणीयान्
5. 전후, 방향, 원근을 나타내는 말과 함께 사용됨
tर2 नगरात्
6. 공간적인 거리를 나타낸다.
वनाद्नगर\ योजनम्
제6격 (Geni/ve, 소유격, saṃbandhasāmānya) 1.소유, 종속, 소속
!वQय प+>ो वन2 ग%छ
/त च5GQय nकाश2
स कA र/थः स कवी रKथ ग%छ
/त
2. 행위자 혹은 목적어
!वQय कf/तः
!वानामिoः h_uः
कवीन\ स h_uः
जगतः कतv
3. 전체(-‐중에서) 형용사의 최상급 등의 단어
4. 명사문의 경우 ‘-‐에 있어서, 관해서’를 의미함
योगान\ हठ एकाग/तः
5. abhijña(정통한), kuśala(숙달된), tulya(같은)
arha(적합한), priya(사랑을 받는) 등의 단어는 소유격과 함께 사용됨
제7격 (Loca/ve, 처격, adhikaraṇa
1.시공간적인 지점, 위치, 소재, 기간.
वO !वो वस
/त
yीzS च5GQय nकाशः
स वO ग%छ
/त
सिलd स{5धव2 भज
/त
2. 형용사의 최상급, 그에 상당하는 단어와 함께 사용됨
योYष+ हठः h_uः
क/वष+ सा h_uा
절대구(2종류)
1. Loca/ve Absolute
2. Geni/ve Absolute
절대 처격
절대 속격
기본형식
절대처격: 명사(형용사, 대명사)의 처격+분사의 처격
절대속격: 명사(형용사, 대명사)의 처격+현재분사의 속격
주어와 술어의 관계로 원인, 상황, 조건, 양보
~하는 동안, ~하고 있음에도 불구하고
1. Loca/ve Absolute
कवौ मJR !वो नगर2 ग%छ
/त
주어와 술어의 관계로 원인, 상황, 조건, 양보
िचZ_ सम)व2 आप5O समा/धः nजायR
तयो~वन• एकिQमन वासना/प/वन]यR
2. Geni/ve Absolute
6दतः प+>Qय nा€ाजीत्
~하고 있음에도 불구하고, ~하는 동안
1.#No.# devaḥ# devau# devāh#
2.##Ac.# devam# devau# devān#
3.##Ins.# devena# devābhyām# devaiḥ#
4.#Da.# devāya# devābhyām# devebhyaḥ#
5.#Ab.# devāt# devābhyām# devebhyaḥ#
6.##Ge.# devasya# devayoḥ# devānām#
7.##Lo.# deve# Devayoḥ# deveṣu#
8.#Vo.# deva# devau# devāh#
#######################################
