정 환 승
태국어통번역학과 교수
제 14주차 대우법
대우법
• 대우법이란 말하는 사람이 듣는 사람 또는 이야기 하고 있는 다른 사람에게 대하여 사회적 지위나 그 사람과의 관계에 따라 알맞는 말씨를 골라 쓰는 어 법을 말한다.
• 태국어의 대우법에는 일반인에게 사용하는 일반
대우법과 왕실과 승려 계층에게 사용하는 왕실 대
우법이 있다.
1. 일반 대우법
• 왕실 가족이나 승려가 아닌 일반 사람이 사용하는 대우법을 말한다.
• 일반 대우법은 비존대말보다는 존대말을 사용하거나 비격식체의 말 보다는 격식체의 말을 사용하여 높여 부르는 것이다.
1.1 높임말의 형태
1) 예사말보다는 존대말을 사용한다.
• เรียกหา 부르다 ให ้หา 호출하다
• บอกให ้รู ้ 알려주다 เรียนให ้ทราบ 말씀드리다
• พ่อแม่ 어머니 아버지 บิดามารดา 부모
• กิน 먹다 รับประทาน 잡수시다
• หัว 머리 ศีรษะ 두
• ตีน 발 เท ้า 족
• เอา 가지다 รับ 취하다
2) 문말 어조사 ค่ะ นะคะ ครับ ครับผม ขอรับ ขอรับกระผม 등을 사용한다.
3) 사투리나 중의성을 지닌 말 또는 비꼬는 듯한 말 등 듣는 사람 에게 거북한 말을 사용하지 않는다.
4) 상황에 따라 문어와 구어를 올바르게 사용한다.
• ไฟไหม ้ 불 เพลิงไหม ้ 화재
• เรือบิน 비행기 เครื่องบิน 비행기
• หมา 개 สุนัข 견
1.2 높임말의 형태
• 태국어의 높임말은 주로 명사와 동사에서 나 타난다.
• 별개의 어휘를 사용하거나 존대의 의미를 더
해주는 특정한 요소를 예사말의 앞에 위치시
켜 높임말로 만들어 준다.
1.2.1 명사의 높임말
1) 사람을 높여 부르거나 지칭하는 말
• บิดา 부 มารดา 모
• สามี 남편 ภรรยา 부인
• บุตร 아드님 ธิดา 여식
2) 친인척 호칭이나 지칭 앞에 คุณ을 붙여 높이는 말
• คุณพ่อ 아버님 คุณแม่ 어머님
• คุณปู่ 할아버님 คุณย่า 할머님
• คุณลุง 큰아버님 คุณป้า 큰어머님
• คุณอา 숙부님 คุณน ้า 숙모님
• คุณพี่ 형님
3) 직업이나 직위 앞에 คุณ을 붙여 높이는 말
• คุณนาย 부인 คุณผู ้หญิง 마님
• คุณครู 선생님 คุณต ารวจ 경찰관님
• คุณหมอ 의사 선생님 คุณหนู 아기씨, 도련님
4) 사람의 이름 앞에 คุณ을 붙여 높이는 말
• คุณมนตรี 몬뜨리님 คุณนฤมล 나르몬님
• คุณแดง 댕씨 คุณเจี๊ยบ 찌압씨
5) 신체와 관련된 부분을 높여 부르는 말
• หัว 머리 ศีรษะ 두
• ตีน 발 เท ้า 족
• เลือด 피 โลหิต 혈
6) 동물이나 사물을 격식체로 부르는 말
• วัว 소 โค 우
• หมู 돼지 สุกร 돈
• หมา 개 สุนัข 견
• ไฟ 불 เพลิง 화
• เหล ้า 술 สุรา 약주
• หนัง 영화 ภาพยนตร์ 영화
1.2.2 동사의 높임말
• กิน 먹다 รับประทาน 잡수시다
• ตาย 죽다 ถึงแก่กรรม 돌아가시다
• เรียก부르다 ให ้หา 호출하다
• รู ้ 알다 ทราบ 알다
1.2.3 형태사의 높임말
• คน 사람 ท่าน 분
• คน 사람 นาย 인
• ลูก (ผลไม ้) 알 ผล 알
• ลูก/ใบ (ไข่) 알 ฟอง 알
1.2.4 어조사의 높임말
• ค่ะ เจ ้าค่ะ จ๊ะ
• ครับ ขอรับ ขอรับผม
1.2.5 대명사의 높임말
1) 말하는 사람을 낮추는 존대 형태 ① 1인칭 대명사를 사용한다.
• ฉัน 나 ดิฉัน 저
• ข ้าพเจ ้า 본인 ผม 저
• กระผม 저 เรา 우리
② 말하는 사람 대신에 친인척 호칭이나 지칭을 사용한다.
• พ่อ 아버지 แม่ 어머니
• ลุง 큰아버지 ป้า 큰어머니
• อา 삼촌 น ้า 이모
• พี่ 형/언니 น ้อง 동생/아우
• ลูก 자녀 หลาน 조카/손자
• ยาย 외할머니 ย่า 할머니
• ตา 외할아버지 ปู่ 할아버지
③ 말하는 사람이 자신의 이름을 사용한다.
• แดง จะกลับบ ้าน 댕(나)은 집에 갈게요.
• น ้อย ไม่ชอบเขา 너이(나)는 그 사람 싫어요.
④ 말하는 사람 대신에 직위나 직책을 사용한다.
• ครู 선생님
• หมอ 의사 선생님
2) 듣는 사람을 높이는 존대 형태 ① 2인칭 대명사를 사용한다.
• เธอ 너 หล่อน 그대
• คุณ 당신 ท่าน 당신
• ใต ้เท ้า 족하
② 친인척 호칭이나 지칭 또는 그앞에 คุณ 을 붙여 사용한다.
• พ่อ 아버지 คุณพ่อ 아버님
• แม่ 어머니 คุณแม่ 어머님
• ลุง 큰아버지 คุณลุง 큰아버님
• ป้า 큰어머니 คุณป้า 큰어머님
• อา 삼촌 คุณอา 숙부
• น ้า 이모 คุณน ้า 이모님
• พี่ 형/언니 คุณพี่ 형님
③ 듣는 사람의 이름 또는 그앞에 คุณ을 붙여 사용한다.
• แดง 댕 คุณแดง 댕씨
• น ้อย 너이 คุณน ้อย 너이씨
• มนตรี 몬뜨리 คุณมนตรี 몬뜨리씨
• วนิดา 와니다 คุณวนิดา 와니다씨
④ 직위나 직책 앞에 คุณ을 붙여 사용한다.
• ครู 선생 คุณครู 선생님
• ครูใหญ่ 교장 คุณครูใหญ่ 교장선생님
• อาจารย์ 교수 ท่านอาจารย์ 교수님
• หมอ 의사 คุณหมอ 의사 선생님
• ประธาน 의장/사장 ท่านประธาน 의장님, 사장님
⑤ 귀족 호칭을 사용한다.
• คุณหญิง 부인 เจ ้าคุณ 프라야 이상의 작위에 있는 사람
• คุณพระ 부처님 คุณหลวง 작위에 있는사람
3) 다른 사람을 높이는 형태
① 3인칭 대명사를 사용한다.
• เขา เธอ ท่าน
• 그 그녀 그분, 당신
② 친인척 호칭이나 지칭 또는 그앞에 คุณ 을 붙여 사용한다.
• พ่อ 아버지 คุณพ่อ 아버님
• แม่ 어머니 คุณแม่ 어머님
• ลุง 큰아버지 คุณลุง 큰아버님
• ป้า 큰어머니 คุณป้า 큰어머님
• อา 삼촌 คุณอา 숙부
• น ้า 이모 คุณน ้า 이모님
• พี่ 형/언니 คุณพี่ 형님
③ 듣는 사람의 이름 또는 그앞에 คุณ을 붙여 사용한다.
• แดง 댕 คุณแดง 댕씨
• น ้อย 너이 คุณน ้อย 너이씨
• มนตรี 몬뜨리 คุณมนตรี 몬뜨리씨
• วนิดา 와니다 คุณวนิดา 와니다씨
④ 직위나 직책 앞에 คุณ을 붙여 사용한다.
• ครู 선생 คุณครู 선생님
• ครูใหญ่ 교장 คุณครูใหญ่ 교장선생님
• อาจารย์ 교수 ท่านอาจารย์ 교수님
• หมอ 의사 คุณหมอ 의사 선생님
• ประธาน 의장/사장 ท่านประธาน 의장님, 사장님
2. 왕실 대우법
• 태국이 입헌군주국가이면서 불교국가인 까닭에 태국어에는 왕실 가족과 승려 계층에 대한 대우법이 발달하였다.
• 태국어의 왕실용어는 순수 태국어 앞에 다른 요소를 붙여 높 이는 방법과 외래어를 사용하는 방법이 있다.
2.1 명사
• 왕실 대우법에서 사용되는 명사는 왕에게 사용
하는 어휘와 왕족에게 사용하는 어휘가 구분되
어 사용된다.
2.1.1 왕에게 사용하는 말
(1) 산스크릿트어나 크메르어 등에서 온 외래어와 일부 태국어 고어 앞에 พระ บรม พระบรมราช พระราช พระ 등을 붙여서 사용한다.
• ที่อยู่ 거처 พระบรมมหาราชวัง 왕궁
• ค าสั่ง 명령 พระบรมราชโองการ 칙령
• ค าพูด 말 พระราชด ารัส 왕의 말씀
• ที่นั่ง 좌석 พระที่นั่ง 용좌
(2) 일반 태국어를 왕실어로 사용하는 경우에 หลวง 또는 ต ้น 을 뒤에 붙여 사용한다.
• เรือ 배 เรือหลวง 용선
• ม ้า 말 ม ้าหลวง 어마
• ช ้าง 코끼리 ช ้างต ้น 왕이 타는 코끼리
2.1.2 왕족에게 사용하는 말
• 왕족에게 사용하는 말 중에서 명사는 พระราช 또는 พระ를 앞에 붙여서 사용 한다.
• กุศล 자선 พระราชกุศล 왕족이 하는 자선
• ศรัทธา 믿음 พระราชศรัทธา 왕족이 가진 믿음
• รถที่นั่ง 승용차 รถพระที่นั่ง 왕족이 타는 승용차
2.2 동사
• 왕실 대우법에서 사용되는 동사는 왕에게 사용 하는 말이나 왕족에게 사용하는 말 대부분이 동 일하다.
2.2.1 왕실어의 형태가 예사말의 형태와 일치하지 않는 동사
• กิน 먹다 เสวย (왕이) 잡수시다
• บวช 출가하다 ผนวช (왕이) 출가하다
• ไป 가다 เสด็จ 납시다
• โกรธเคือง 화내다 (ทรง)กริ้ว 노여워 하시다
2.2.2 예사말 앞에 ทรง 을 붙여 사용하는 동사
• ฟัง 듣다 ทรงฟัง (왕이) 들으시다.
• ยินดี 기뻐하다 ทรงยินดี (왕이) 기뻐하시다
• รับ 받다 ทรงรับ (왕이) 받으시다
• เลี้ยง 키우다 ทรงเลี้ยง (왕이) 키우시다
2.2.3 왕실어 앞에 ทรง을 붙여 사용하는 동사
• มีเมตตา 자비롭다 ทรงพระเมตตา (왕이)자비롭다
• มีกรุณา 친절하다 ทรงพระกรุณา (왕이)친절을 베푸시다
• มีความคิด 생각이 있다 ทรงมีพระราชด าริ 어고가 있으시다.
