• 검색 결과가 없습니다.

조 조 조 선 선 선 대 대 대 학 학 학 교 교 교 대 대 대 학 학 학 원 원 원

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "조 조 조 선 선 선 대 대 대 학 학 학 교 교 교 대 대 대 학 학 학 원 원 원"

Copied!
221
0
0

로드 중.... (전체 텍스트 보기)

전체 글

(1)

2 2 20 0 00 0 08 8 8년 년 년 2 2 2월 월 월 박 박 박사 사 사학 학 학위 위 위논 논 논문 문 문

장 장 장애 애 애노 노 노인 인 인의 의 의 삶 삶 삶의 의 의 질 질 질 영 영 영향 향 향요 요 요인 인 인 분 분 분석 석 석

조 조 조 선 선 선 대 대 대 학 학 학 교 교 교 대 대 대 학 학 학 원 원 원

행 행 행 정 정 정 학 학 학 과 과 과 (

(

(사 사 사회 회 회복 복 복지 지 지학 학 학 전 전 전공 공 공) ) )

김 김 김 형 형 형 수 수 수

(2)

장 장 장애 애 애노 노 노인 인 인의 의 의 삶 삶 삶의 의 의 질 질 질 영 영 영향 향 향요 요 요인 인 인 분 분 분석 석 석

A A

An n na a al l l y y ys s si i i s s so o on n nF F Fa a ac c ct t to o or r rs s sI I In n nf f fl l l u u ue e en n nc c ci i i n n ng g gQ Q Qu u ua a al l l i i i t t ty y yo o of f fL L Li i i f f fe e e i

i

i n n nt t th h he e eE E El l l d d de e er r rl l l y y yw w wi i i t t th h hD D Di i i s s sa a ab b bi i i l l l i i i t t ty y y

2 2 20 0 00 0 08 8 8년 년 년 2 2 2월 월 월 2 2 25 5 5일 일 일

조 조

조 선 선 선 대 대 대 학 학 학 교 교 교 대 대 대 학 학 학 원 원 원

행 행 행 정 정 정 학 학 학 과 과 과 ( ( (사 사 사회 회 회복 복 복지 지 지학 학 학 전 전 전공 공 공) ) )

김 김

김 형 형 형 수 수 수

(3)

장 장애 애 애노 노 노인 인 인의 의 의 삶 삶 삶의 의 의 질 질 질 영 영 영향 향 향요 요 요인 인 인 분 분 분석 석 석

지 지

지도 도 도교 교 교수 수 수 김 김 김 용 용 용 섭 섭 섭

이 이 이 논 논 논문 문 문을 을 을 사 사 사회 회 회복 복 복지 지 지학 학 학 박 박 박사 사 사학 학 학위 위 위신 신 신청 청 청 논 논 논문 문 문으 으 으로 로 로 제 제 제출 출 출함 함 함. . .

2 2 20 0 00 0 07 7 7년 년 년 1 1 10 0 0월 월 월

조 조

조 선 선 선 대 대 대 학 학 학 교 교 교 대 대 대 학 학 학 원 원 원

행 행 행 정 정 정 학 학 학 과 과 과 ( ( (사 사 사회 회 회복 복 복지 지 지학 학 학 전 전 전공 공 공) ) )

김 김 김 형 형 형 수 수 수

(4)

김 김 김형 형 형수 수 수의 의 의 사 사 사회 회 회복 복 복지 지 지학 학 학 박 박 박사 사 사학 학 학위 위 위 논 논 논문 문 문을 을 을 인 인 인준 준 준함 함 함

위 위원 원 원장 장 장 대 대 대학 학 학교 교 교 교 교 교수 수 수 인 인 인 위

위 원 원 원 대 대 대학 학 학교 교 교 교 교 교수 수 수 인 인 인 위

위 원 원 원 대 대 대학 학 학교 교 교 교 교 교수 수 수 인 인 인 위

위 원 원 원 대 대 대학 학 학교 교 교 교 교 교수 수 수 인 인 인 위

위 원 원 원 대 대 대학 학 학교 교 교 교 교 교수 수 수 인 인 인

2 2

20 0 00 0 07 7 7년 년 년 1 1 12 2 2월 월 월

조 조

조선 선 선대 대 대학 학 학교 교 교 대 대 대학 학 학원 원 원

(5)

감사의 감사의 감사의 감사의 글 글 글 글

이 논문이 나올 수 있도록 많은 가르침과 격려, 그리고 도움을 주신 분들께 감사드립니다.

실명을 하고 난 후 내 자신에게 그리고 내 가족들에게 꿈과 희망을 심고 가 꾸어 보고 싶었습니다. 그래서 막연히 꿈이 이루어지기를 기다리기 보다는 꿈 을 이루어 가기 위해 내가 할 수 있는 일에 때를 놓치지 않고 최선을 다해 보 고자 했습니다. 그래서 학업을 하는 동안 힘들고 어려움이 있어도 즐겁고 행복 했습니다.

먼저 항상 자상하게 격려해주신 오을임 교수님께 감사드립니다. 논문이 체계 를 갖추도록 세심하게 지도해주신 박희서 교수님, 독려와 관심으로 살펴봐 주 신 김용섭 교수님, 꼼꼼히 코멘트를 해주신 이민창 교수님 그리고 멀리까지 오 셔서 심사를 해주시고 아낌없는 지지를 해주신 조홍중 교수님께 감사드립니다.

또 엄격함과 딱딱함에서 벗어나 훈훈한 따사로움과 여유로움으로 학문에 정진 할 수 있도록 이끌어 주신 이계만 교수님과 강인호 교수님께도 감사드립니다.

그리고 항상 사랑과 관심으로 지켜봐 주시고 이 길을 갈 수 있도록 지지해 주고, 함께 학업을 하면서 힘이 되어준 빛고을행정복지회 편승용 회장님과 회 원님, 곁에서 항상 힘이 되어준 장하준, 김한균, 박광수, 박용남, 최효진 그리고 입하회친구 등 많은 분들께 감사드립니다.

또 바쁘신 가운데 일선에서 조사를 도와주신 나주시청 손미정님, 순천시청 임수경님, 담양군청 정정애님, 함평군청 윤미순님 그리고 어려운 환경 속에서 사회복지에 힘쓰시는 복지사 여러분과 무엇보다도 연구가 가능할 수 있도록 조 사에 응해주신 장애노인분들께도 감사의 마음을 전합니다.

아울러 본 논문이 나오기까지 일일이 거명하기 어려울 만큼 많은 분들이 기 꺼이 도와주셨기에 조사가 가능할 수 있었습니다. 두고두고 좋은 연구로 좋은 동료로서 빚을 갚고 싶습니다. 그리고 감사의 마음을 전하고 싶습니다.

(6)

가족들의 희생과 사랑이 없었다면 오늘 이 시간은 없었을 것입니다. 가족들 에게 사랑의 마음으로 이 논문을 바치고 싶습니다. 항상 저로 인한 걱정 속에 서도 지지자로 돌봐주신 형수님, 형님, 매형, 누나들 그리고 장인, 장모님, 처 제, 처남들의 기대와 사랑에 어긋나지 않는 모습을 보여드리겠습니다. 부족한 남편을 위해 나의 눈이 되어준 아내와 항상 맑고 건강하게 자라준 송아와 건남 에게도 고맙다는 말을 전하고 싶습니다.

마지막으로 저와 우리가족의 꿈과 희망뿐 만 아니라 저 주변사람들의 꿈과 희망도 함께 심고 가꾸는 사람이 되도록 노력하겠습니다.

2008년 1월 연구자 김형수 올림

(7)

목 목 목 목 차 차 차 차

<ABSTRACT>

<ABSTRACT>

<ABSTRACT>

<ABSTRACT>

제 제 제

제 1 1 1 1 장 장 장 장 서 서 서 서 론 론 론 론 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1111 · ·

제 제 제 제 1111절 절 절 연 구 목 적 절 연 구 목 적 연 구 목 적 · 연 구 목 적 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1111 제 제 제 2222절 제 절 절 연구범위 절 연구범위 연구범위 연구범위 및 및 및 및 방법 방법 방법 방법 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 6666

1. 1. 1. 1. 연구범위 연구범위 연구범위 연구범위 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 6 6 6 6

2. 2. 2. 2. 연구방법 연구방법 연구방법 연구방법 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 7 7 7 7

제 제

제 제 2 2 2 2 장 장 장 장 이론적 이론적 이론적 이론적 배경 배경 배경 배경 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 9999 · · 제 제 제 1111절 제 절 절 절 현대사회와 현대사회와 현대사회와 현대사회와 장애노인의 장애노인의 장애노인의 장애노인의 삶 삶 삶 삶 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 9999

1. 1. 1. 장애노인에 1. 장애노인에 장애노인에 장애노인에 대한 대한 대한 가치관의 대한 가치관의 가치관의 가치관의 변화 변화 변화 변화 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 9 9 9 9

2. 2. 2. 장애노인의 2. 장애노인의 장애노인의 장애노인의 정의와 정의와 정의와 패러다임 정의와 패러다임 패러다임 변화 패러다임 변화 변화 · 변화 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 12 12 12 12 제 제 제 2222절 제 절 절 절 선 행 연 구 의 선 행 연 구 의 선 행 연 구 의 선 행 연 구 의 검 토 검 토 검 토 · 검 토 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 21 21 21 21

1. 1. 1. 1. 삶의 삶의 삶의 질 삶의 질 질 개념 질 개념 개념 · 개념 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 21 21 21 21

2. 2. 2. 2. 이론적 이론적 이론적 이론적 관점 관점 관점 관점 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 32 32 32 32 3. 3. 3. 3. 접근방법 접근방법 · 접근방법 접근방법 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 37 37 37 37 제 제 제 3333절 제 절 절 장 애 노 인 의 절 장 애 노 인 의 장 애 노 인 의 장 애 노 인 의 삶 의 삶 의 삶 의 삶 의 질 질 질 질 영 향 요 인 영 향 요 인 영 향 요 인 · 영 향 요 인 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 50 50 50 50

1. 1. 1. 1. 주요 주요 주요 주요 영향요인 영향요인 영향요인 영향요인 분류 분류 분류 · 분류 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 50 50 50 50

2. 2. 2. 2. 주요 주요 주요 주요 변수들의 변수들의 변수들의 변수들의 삶의 삶의 삶의 질과의 삶의 질과의 질과의 관계 질과의 관계 관계 관계 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 55 55 55 55

(8)

제 제 제

제 3 3 3 3 장 장 장 장 연 구 설 계 연 구 설 계 연 구 설 계 연 구 설 계 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 71 71 71 71 제 제 제 1111절 제 절 절 연구모형 절 연구모형 연구모형 연구모형 및 및 및 및 가설 가설 가설 가설 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 71 71 71 71

1. 1. 1. 1. 연구모형 연구모형 연구모형 연구모형 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 71 71 71 71

2. 2. 2. 연구가설 2. 연구가설 연구가설 연구가설 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 74 74 74 74

제 제 제 2222절 제 절 절 절 변수의 변수의 변수의 변수의 조작화 조작화 조작화 조작화 및 및 및 및 측정 측정 측정 측정 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 79 79 79 79

1. 1. 1. 1. 변수의 변수의 변수의 변수의 조작적 조작적 조작적 조작적 정의 정의 정의 및 정의 및 및 측정 및 측정 측정 측정 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 79 79 79 79

2. 2. 2. 설문지의 2. 설문지의 설문지의 설문지의 구성 구성 구성 구성 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 85 85 85 85

제 제 제

제 4 4 4 4 장 장 장 장 실 증 분 석 실 증 분 석 실 증 분 석 실 증 분 석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 88 88 88 88

제 제 제 1111절 제 절 절 절 표 본 의 표 본 의 표 본 의 표 본 의 특 성 특 성 특 성 특 성 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 88 88 88 88

1. 1. 1. 1. 표본의 표본의 추출 표본의 표본의 추출 추출 추출 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 88 88 88 88

2. 2. 2. 2. 인구통계학적 인구통계학적 특성 인구통계학적 인구통계학적 특성 특성 · 특성 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 89 89 89 89

제 제 제 제 2222절 절 절 절 측 정 도 구 의 측 정 도 구 의 측 정 도 구 의 검 증 측 정 도 구 의 검 증 검 증 검 증 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 94 94 94 94

1. 1. 1. 1. 타당도 타당도 타당도 타당도 분석 분석 분석 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 94 94 94 94 2. 2. 2. 2. 신뢰도 신뢰도 신뢰도 신뢰도 분석 분석 분석 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 99 99 99 99

제 제 제 3333절 제 절 절 절 변수의 변수의 변수의 변수의 기술적 기술적 기술적 통계 기술적 통계 통계 통계 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 101 101 101 101

1. 1. 1. 1. 단일변수의 단일변수의 분석 단일변수의 단일변수의 분석 분석 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 101 101 101 101

2. 2. 2. 2. 특성별 특성별 특성별 특성별 차이분석 차이분석 차이분석 차이분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 105 105 105 105

제 제 제 4444절 제 절 절 연구모형 절 연구모형 연구모형 연구모형 및 및 및 및 가설의 가설의 가설의 가설의 검증 검증 검증 검증 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 111 111 111 111

1. 1. 1. 1. 변수간의 변수간의 상관관계 변수간의 변수간의 상관관계 상관관계 분석 상관관계 분석 분석 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 111 111 111 111

(9)

2. 2. 2. 2. 연구모형의 연구모형의 검증 연구모형의 연구모형의 검증 검증 · 검증 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 115 115 115 115

3. 3. 3. 3. 가설의 가설의 검증 가설의 가설의 검증 검증 · 검증 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 121 121 121 121

제 제 제 제 5555절 절 절 절 분석결과 분석 결과 분석 결과 분석 결과 논의 논의 논의 논의 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 131 131 131 131

1. 1. 1. 1. 특성별 특성별 특성별 특성별 차이분석 차이분석 차이분석 결과 차이분석 결과 결과 · 결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 131 131 131 131

2222 . . 가설검증 . . 가설검증 가설검증 가설검증 결과 결과 결과 결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 134 134 134 134

제 제 제

제 5 5 5 5 장 장 장 장 결 결 결 결 론 론 론 · 론 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 143 · · 143 143 143

제 제 제 제 1111절 절 절 절 연구결과의 연구결과의 연구결과의 연구결과의 요약 요약 요약 · 요약 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 143 143 143 143

제 제 제 제 2222절 절 절 절 시사점 시사점 시사점 시사점 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 145 145 145 145

1. 1. 1. 1. 정책적 정책적 정책적 정책적 ․․․․ 제도적 제도적 제도적 제도적 차원 차원 차원 차원 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 145 145 145 145

2. 2. 2. 2. 실천적 실천적 실천적 실천적 서비스 서비스 서비스 서비스 차원 차원 차원 차원 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 146 146 146 146

제 제 제 제 3333절 절 절 절 향 후 향 후 향 후 향 후 연 구 과 제 연 구 과 제 연 구 과 제 연 구 과 제 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 148 148 148 148

참 고 문 헌 참 고 문 헌 참 고 문 헌 참 고 문 헌 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 150 150 150 150

<<<<부록 부록 부록 부록 1> 1> 1> 1> 설문지 설문지 설문지 설문지 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 176 176 176 176

<<<<부록 부록 부록 부록 2> 2> 2> 2> 특성별 특성별 특성별 특성별 차이 분석 차이 분석 차이 분석 차이 분석 결과표 결과표 결과표 결과표 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 186 186 186 186

(10)

표 표 표

표 목 목 목 목 차 차 차 차

<표 2-1> 장애인복지법에 따른 장애유형분류 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 15

<표 2-2> 삶의 질 개념에 대한 학자들의 정의 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 22

<표 2-3> 삶의 질의 구성요소 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 26

<표 2-4> 삶의 질 영향요인들의 범주 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 51

<표 3-1> 설문지의 구성 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 86

<표 4-1> 표본의 인구통계학적 특성 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 91

<표 4-2> 주된 장애와 급수 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 93

<표 4-3> 요인분석의 적재값 및 행렬 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 96

<표 4-4> 확인적 요인분석의 모형 적합도 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 98

<표 4-5> 신뢰도 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 100

<표 4-6> 변수의 기술통계량 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 102

<표 4-7> 특성별 차이에 대한 분석 요약 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 109

<표 4-8> 장애유형별에 대한 차이분석 요약 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 110

<표 4-9> 변수간 상관관계 분석 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 114

<표 4-10> 연구모형의 부합도 지수 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 118

<표 4-11> 개인요인이 미치는 영향성의 분석결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 123

<표 4-12> 환경요인이 미치는 영향성의 분석결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 125

<표 4-13> 사회활동 참여가 미치는 영향성의 분석결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 126

<표 4-14> 자기효능감이 미치는 영향성의 분석결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 127

<표 4-15> 일상생활능력이 미치는 영향성의 분석결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 127

<표 4-16> 가설검증 결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 130

(11)

그 그 그

그 림 림 림 목 림 목 목 목 차 차 차 차

<그림 2-1> 삶의 질에 대한 관점비교 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 38

<그림 3-1> 연 구 모 형 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 73

<그림 4-1> 연구모형의 검증결과 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 120

(12)

ABSTRACT ABSTRACT ABSTRACT ABSTRACT

Analysis Analysis Analysis Analysis on on on on Factors Factors Factors Influencing Factors Influencing Influencing Quality Influencing Quality Quality of Quality of of of Life Life Life Life

in in in in the the the the Elderly Elderly Elderly Elderly with with with Disability with Disability Disability Disability

Kim, Hyeong-Soo

Advisor: Prof. Kim, Yong-Seob, Ph. D.

Department of Public Administration Graduate School of Chosun University

This study is focused on the relationship between cause and effect on how self-efficacy and daily life ability as external variable and parameter variable of individual factor, environment factor and society integration factor among variables which affect the quality of life of the elderly with disability affect the quality of life. This study pays attention to the rise of political and practical interest on the quality of life of the elderly with disability in accordance with their population change rate and super aging which is being deepened recently. Individual factor, environment factor, society integration factor, emotional and psychological factor affect the quality of life in the aspect of strengthening the capacity of the elderly with disability to improve their quality of life and to analyze their satisfaction of life and the quality of life positively.

This study took advantage of survey research method to solve the study subject. I collected data through the structured questionnaire as the object of 426 the elderly with disability who live in retirement residing in 2 cities and 2 counties in Jeollanam-do and executed correlations using SPSS for

(13)

verification of hypothesis and structure equation model analysis using AMOS (Analysis of Moment Structure) 5.0. 9 latency variables that influence on the quality of life of the elderly with disability through the confirmation of wide documents and the preliminary investigation and the interview with them for this were confirmed, and 49 observation variables that explain disability, economy level, social support, social awareness, physical environment, society activity participation, self-efficacy, daily life ability, quality of life were established. I constructed a total of 20 hypotheses and 11 hypotheses were supported. Therefore the structure model which explain the quality of life of the elderly with disability inclusively could be confirmed.

Summarizing the main results, firstly, it showed that recognized disability had meaningful effect on everyday life ability. When I studied the result of difference analysis by each characteristic, in the case of unmarried status in marriage state, in the case of couple family in the aspect of living together and in the case of high academic background in scholarship, it showed that recognized disability was low. The more discrimination experiences on the disability, and the smaller total income, it showed that the degree of recognized disability was high. In the recognized disability of disability type, cerebral palsy, hearing impairment and language impairment had meaningful difference. The more serious in cerebral palsy and language impairment it showed that the recognized disability was high while in the case of hearing impairment the opposite result appeared.

Secondly, in the case of economy level the connection with the quality of life showed meaningful effect. That is, the higher the economy level was, the higher the quality of life was. When I studied the difference analysis by each characteristic, in the case of senior citizens having sight impairment the degree was more serious, and the economy level of more serious senior citizens was high.

(14)

Thirdly, it appeared that social support had meaningful effect on self-efficacy and the quality of life, and in the case of the difference analysis by each characteristic it appeared that social support in the case of dispaupered the elderly with disability, the high academic elderly with disability, the elderly with disability having family living together, the elderly with disability without having discrimination experiences on the disability and the elderly with disability having high income was higher.

Fourthly, it appeared that social recognition had meaningful effect on daily life ability, and it also appeared that discrimination experiences on the disability had close relationship with social recognition. In the factors affecting social recognition in accordance with the cause of disability, industrial disaster was the highest, which is considered to come from the recognition that it is industrial accident happening at industrialization process.

Fifthly, it appeared that physical environment influenced on the quality of life and the daily life ability. As the result of difference analysis by each characteristic, in the case of unmarried status in marriage state, in the case without having disability discrimination experience or in the case having much income, physical environment was good.

Sixthly, it appeared that society activity participation influence on self-efficacy and daily life ability. As the result of difference analysis by each characteristic, it appeared that society activity participation in the case of more young elderly with disability, the elderly with disability participating in religion activity, the high academic background elderly with disability, and the high income elderly with disability was high. In relation with disability period, the society activity participation of the elderly with disability for more than 30 years was high.

Seventhly, self-efficacy is very important variable because it is the belief that they can do something, which is the base of taking part in local

(15)

community activity and achieving social role, and daily life ability has meaningful relationship with society activity participation and quality of life.

In the result of this study it appeared that self-efficacy and daily life ability had meaningful effect on the quality of life and it appeared that self-efficacy was high in the single elderly with disability, the more young elderly with disability, the high income elderly with disability and the high academic background elderly with disability. It appeared that daily life ability was high in the case of the dispaupered elderly with disability, the more young elderly with disability, the high income elderly with disability, the inborn elderly with disability, and the long durable elderly with disability.

Eighthly, it appeared that the quality of life in the case of the religious activity participating elderly with disability, the high academic background elderly with disability, the traffic accident elderly with disability, and the high income elderly with disability was high.

When we see the results, we can confirm that the elderly with disability were weaker in all situations than the normal elderly or other aged disabled persons and specially was in very difficult situation economically.

Futhermore it appeared that the elderly with disability had the difference of receiving the same variable in accordance with the type of disability.

Therefore there needs the differentiated policy according to the type of disability in the supply of service. In addition to it, there needs the strategy of service focused on society environment change in social welfare practice and the reinforcement of social support service for the elderly with disability. Specially, income guarantee, medical guarantee and social support service for the quality of life of the solitary elderly with disability and governmental support policy for looking after the elderly with disability may have to be prepared for. In addition, when the improvement of physical environment like neighboring living facilities laying stress on neighborhood

참조

관련 문서

또한 환자의 정신적 고통은 자신의 병에 원인을 둔 불안과 공포,고독감 등 이고 정도의 차이는 있으나 모든 말기 환자가 이러한 증상을 지닌다.죽음에 대한 공포,죽음

In this study, we have acrylic aicd plasma-polymerized on the three-dimensional polycaprolactone (3D PCL) scaffolds surface and then immobilized the bone

From the results of the linear cutting tests, the effects of the process parameters on the kerfwidth and characteristics of the cut section, including

외배엽성 간엽세포로부터 상아모세포 전구세포 (preodontobl ast)를 거쳐 상아 모세포가 분화하는 데에는 법랑모세포 전구세포 (preamel obl ast)의 존재가

24, 25 또한 Honjo등 26 의 연구에서 보면 gal ecti n-3발현을 차단하였을 때 유방암 세포주의 성장이 의의있게 억제되어 gal ecti n-3발현이 유방암

Mounting media(Epovia, CrayValley Inc. Korea) and specimens which were mounted.. 마찰계수가 변하는 회전수를 측정하여 상대적인 내마모성을

63% (1/160)였다.Santos등 12) 은 브라질 산 propol i s의 구강혐기성세균에 대한 항균활성은 propol i s내에 포함되어 있는 여러 화합물들의 상 승효과

Infl ammatory peri odontaldi seases are often rel ated to acti vated phagocytosi ng l eukocytesand freeradi caloxygen producti on.Chl orhexi di ne(CHX)i seffecti ve i n i nhi bi